6 października br. przypada 125. rocznica urodzin Marii Dąbrowskiej – powieściopisarki, eseistki, dramatopisarki, tłumaczki literatury duńskiej, angielskiej i rosyjskiej, autorki tetralogii powieściowej „Noce i dnie”.

Maria Dąbrowska
Ur. 6 października 1889 r. w Russowie pod Kaliszem, zm. 19 maja 1965 r. w Warszawie. Pochodziła ze zubożałej rodziny szlacheckiej. Po studiach w Lozannie i Brukseli związała się z ruchem spółdzielczym. Debiutowała opowiadaniami na łamach „Gazety Kaliskiej” już w 1904 r. Przebywając za granicą, Dąbrowska przesyłała korespondencję do pism takich jak: „Prawda”, „Społem”, „Zaranie”. Wydała m.in. nowele „Gałąź czereśni” (1922), „Uśmiech dzieciństwa” (1923), cykl opowiadań „Ludzie stamtąd” (1925), „Matka przewodniczka duchowa dziecka” (1928), powieść „Noce i dnie” (t. 1-4, 1932 – 1934); ekranizacja 1975), „Przygody człowieka myślącego” (wyd. pośm. 1970), „Dzienniki” (wyd. pośm. t 1-5, 1982). Dla dzieci i młodzieży napisała: „Powstanie 1863 roku. Powitanie wojny i swobody” (1916), „Dzieci ojczyzny” (1918), „Dzieje naszej ojczyzny” (1918), „Marcin Kozera” (1927), „Przyjaźń” (1927), opowieść o J. Słowackim „Wielki Przemieniony” (1927), „Wilczęta z czarnego podwórza” (1930), „Szkiełko” (1936), „Czyste serca” (1938), „Tu i tam” (1938). Zamieszczała również swe teksty w podręcznikach szkolnych. Pisarkę absorbowały zagadnienia patriotyczno-społeczno-etyczne, pogłębione przez znajomość psychiki dziecięcej. Jej mały bohater jest zwykle przedsiębiorczy, dociekliwy, samodzielny w rozwiązywaniu problemów życiowych, umiejący darzyć głęboką przyjaźnią, lojalny. Absorbujące ją sprawy pisarka ujmowała w rozmaite formy wypowiedzi: historyczne obrazki, zbeletryzowane biografie, opowiadania, artykuły, pogadanki. W twórczości dla odbiorcy dorosłego sięgała też do eseju, dramatu, publicystyki. Laureatka licznych nagród, otrzymała m.in. Nagrodę Państwową I stopnia za całokształt twórczości (1955). Utwory Marii Dąbrowskiej tłumaczono na wiele języków. W 1971 r. otwarto Muzeum M. Dąbrowskiej w Russowie, w 1984 – w Warszawie.

(źródło: „Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej”)